03 april 2025
Portret van een iconische trekvogel - De lepelaar in een roerige wereld
Op woensdag 2 april ging op de NPO een nieuwe natuurfilm in première van filmmaker Hilco Jansma: ‘De lepelaar in een roerige wereld’. De film vertelt het verhaal van het onderzoek naar deze iconische soort van het Waddengebied, die een halve eeuw geleden vrijwel uit ons land verdwenen was. De soort maakte een opmerkelijke comeback en broedt nu weer succesvol op de Wadden maar ook in veel andere natte gebieden, van Zeeland tot Groningen. Het Ubbo Emmius Fonds droeg bij aan de totstandkoming van de film.
Theunis Piersma
Jansma - RUG-alumnus biologie 2005 – werkte voor deze film samen met de Groningse biologen die deze soort al meer dan twintig jaar onderzoeken. Een van hen is hoogleraar trekvogelecologie Theunis Piersma. ‘Ik mocht meekijken in de broedkolonie op Schiermonnikoog, maar ben de lepelaars ook gevolgd naar Bretagne en helemaal tot in West-Afrika,’ vertelt Jansma. ‘Een van de verhaallijnen gaat over een vrouwtjeslepelaar die een zender droeg, waardoor de onderzoekers haar jarenlang konden volgen. Uiteindelijk heeft Theunis een boek over haar geschreven: Sinagote.’
Otter
Jansma verwierf eerder bekendheid door zijn film ‘De otter keert terug’, die diverse prijzen won. Die film toont de otter als ambassadeur voor bescherming en herstel van moerasgebieden. ‘De lepelaar is ook zo’n ambassadeur,’ zegt Jansma. ‘Hij vertelt het verhaal van de Wadden en waarom die zo belangrijk zijn, maar ook dat van alle mensen eromheen – de onderzoekers, natuurbeheerders, vrijwilligers, het internationale netwerk – en de uitdagingen voor de vogels langs de hele trekroute.’
Piek vogeltrek
De otter was een lastige soort om te filmen, omdat hij zo schuchter is en zich goed kan verstoppen. ‘Bij de lepelaars speelden heel andere moeilijkheden,’ vertelt hij. ‘Filmen op het open wad zonder de vogels te verstoren, specifieke zendervogels in beeld krijgen, met de auto vol apparatuur naar Zuid-Europa rijden. En de vogeltrek piekt op verschillende plaatsen tegelijkertijd. Ik heb dus drie jaar lang langs de hele route gefilmd om op alle plekken de mooiste beelden te kunnen vangen, met de grootste aantallen lepelaars.”
Enorme reis
Met zijn film wil Jansma vooral verwondering wekken. ‘Veel mensen kennen deze soort wel, maar hebben geen idee van zijn leefwijze en de enorme reis die hij elk jaar onderneemt,’ zegt hij. ’Door mensen te laten kennismaken met deze ambassadeurs willen we draagvlak creëren voor de bescherming van de vogels en hun leefgebied.’
Het onderzoek van trekvogelhoogleraar Theunis Piersma naar lepelaars en andere trekvogels wordt gesteund door het Ubbo Emmius Fonds. Kijk hier hoe je ook kunt helpen.
TEKST: NIENKE BEINTEMA
Meer nieuws
Meer weten?
Het UEF is er voor donateurs, foundations, alumni en iedereen die nieuwsgierig is naar de toekomst.
